Podstrony
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
też na Niemcy.
Opieka Mikołaja nad najmłodszym z monarchów europejskich nie kończyła się bynajmniej na
stłumieniu powstania węgierskiego. W północnych Włoszech wybuchło również powstanie przeciw
panowaniu habsburskiemu. Car pożyczył natenczas skarbowi wiedeńskiemu 6 miljonów rubli i
przyrzekł wyprawić swoje wojsko w razie potrzeby także do Włoch. Obeszło się atoli bez tego,
powstanie włoskie upadło, Austrja opanowała na nowo Wenecję i Medjolan.
Wywarł też Mikołaj wpływ stanowczy na losy Niemiec i wyświadczył przytem trzecią jeszcze
przysługę dynastji Habsburskiej. Na tle prądów konstytucyjnych wytworzyła się w Niemczech dążność
do zjednoczenia politycznego. Ponieważ Wiedeń odrzucał te pomysły, wzrok organizacyj niemieckich
skierował się ku Prusom. Hohenzollernowie zrozumieli, że prąd ten może ich wynieść wysoko,
użyczali mu więc poparcia. Zwolennicy Prus uradzili wczesną wiosną (20 marca do 27 kwietnia) 1850
r. t. zw. Unję niemiecką, na co odpowiedziała Austrja otwarciem sejmu związkowego we
Frankfurcie (2 września). Zaniosło się na poważne starcie pomiędzy dwiema głównemi dynastjami
143
niemieckiemi, gdy wtem car Mikołaj wdał się w to i stanął z całą stanowczością po stronie
habsburskiej. Prusy, nie chcąc narazić się na wojnę i z Austrja i z Rosją, wyrzekły się w układzie
ołomunieckim prób pozyskania hegemonji w Niemczech z pomocą dążeń do zjednoczenia ich. W ten
sposób doszło do słynnego odwrotu ołomunieckiego (Der Gang nach Olmutz).
Zarazem atoli pogrzebano święte przymierze , skoro nastąpiło poróżnienie pomiędzy państwami,
stanowiącemi trzon tego systematu . Można śmiało powiedzieć, że przymierze to wyczerpywało się,
okazawszy bezsilność swą wobec rewolucji , skoro jeden z głównych uczestników, Prusy, uważał za
stosowne wejść z zarazą w układ i kompromis, jakkolwiek po sobkowsku, bardzo warunkowo i z
zachowaniem wszelkich rezerw. Faktem było, że groził wybuch wojny pomiędzy członkami świętego
przymierza , a zatem datę 1850 r. należy uważać za koniec tego dzieła Aleksandra I.
Wraz był też koniec rosyjskiej hegemonji w Europie; tylko siła bezwładności działała jeszcze przez
czas krótki, zaledwie przez cztery lata. Poniżenie Mikołaja miało nastąpić wśród wojny zewnętrznej,
która nie wiodła się z powodu stosunków wewnętrznych państwa rosyjskiego. Przy nieustannem
reformowaniu biurokracji okazała się cała bezsilność państwa biurokratycznego.
Chełpił się Mikołaj, że pod jego rządami niema rewolucji. Nie brak było rewolucjonistów, lecz byli
oficerami bez wojska. Szerzący skrajne pojęcia z literatury francuskiej Pietraszewskij prowadził w
kółkach zamkniętych propagandę czysto teoretyczną; i za to musieli odcierpieć, a z aktów procesu
pietraszewców (1849) można bądz co bądz stwierdzić, że od czasu dekabrystów przywilej myśli
politycznej przesunął się o jeden krąg społeczny dalej i szerzej , skoro w akcie oskarżenia spotykamy
się już z nazwiskami studentów, artystów, urzędników, inteligentnych młodszych kupców nawet.
Teorje opozycyjne demokratyzują się. Pomaga literatura, jakkolwiek tak strasznie skrępowana,
bajkami, krytykami najobojętniejszych książek, w które wplatano interpolacje i t. p.; kwitnie sztuka
pisania między wierszami . Drogę taką wskazał pierwszy Bielinskij (1811-1848), który za swe
rozprawy publicystyczne, ogłaszane pod pozorem artykułów literacko-krytycznych, byłby ciężko
odpokutował wkońcu, gdyby śmierć naturalna nie była go wydarła zbirom.
Najbardziej stał się wyrazem tego pokolenia Piotr Czaadajew (1794-1856), który nic w języku
ojczystym nie napisał z tego zaś, co pisał, nic do druku nie przeznaczył , a jednak nabrał wielkiego
rozgłosu i głęboki ślad po sobie pozostawił w życiu swego narodu . Myśli swe i poglądy streszczał w
listach prywatnych do przyjaciół, które krążyły w licznych odpisach, a w r. 1836 jeden z nich został
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkskarol.keep.pl
|
