Podstrony
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Jeśli wróg zostawi drzwi otwarte, korzystaj z okazji. Najpierw zajmij się
tym, na czym wrogowi najbardziej zależy, nigdy nie ustalaj terminów
bitew. Bądz elastyczny wobec poczynań wroga i dopasuj swe rozwiąza-
nia do jego poczynań. Dlatego też bądz wpierw nieśmiały i ostrożny jak
dziewica, a gdy wróg spuści z tonu, bądz jak zając co się wyrwał z sideł,
a wróg nie zdąży nawet odpowiedzieć.
1
Patrz rozdział 1. przyp. 9.
43
XII
Użycie ognia
Ognia można użyć na pięć sposobów powiada Sun Tzu można po
pierwsze palić ludzi, po drugie prowiant, po trzecie wozy, po czwarte
magazyny i po piąte szlaki komunikacyjne. Użycie ognia wymaga od-
powiednich warunków oraz sprzętu, który powinien być zawsze trzy-
many w pełnej gotowości. Są odpowiednie momenty, w których należy
użyć ognia oraz dni, kiedy można rozniecać ogień. Okres suszy jest
odpowiednim momentem, a najlepsze dni to te kiedy księżyc wchodzi w
konstelację Sita, Muru, Skrzydeł lub Wozu1, wtedy bowiem wieją silne
wiatry.
Atakując ogniem, należy wziąć pod uwagę pięć warunków i reago-
wać na nie odpowiednio:
1. Jeśli ogień wybuchnie w obozie, odpowiednią reakcją jest atak.
2. Jeśli mimo pożaru wojsko zachowuje spokój, należy się wstrzy-
mać z natarciem.
3. Kiedy ogień przygaśnie, o ile to tylko możliwe, należy ruszyć za
wrogiem.
4. Jeśli można atakować ogniem z zewnątrz obozu, nie należy cze-
kać na sposobność wywołania pożaru w obozie ważny jest czas.
5. Rozniecając ogień nie należy tego robić pod wiatr ale z wiatrem.
Wiatr poranny potrwa długo, wiatr wieczorny szybko ucichnie.
Każdy generał powinien znać owe pięć warunków i wybierać odpo-
wiedni czas na atak.
Atak wspierany ogniem jest okazaniem sprytu, atak wpierany wodą
jest demonstracją siły. Wodą można odciąć wrogowi dostęp, ale nie
można mu niczego odebrać.
Kto wygrawszy bitwę, nie nagradza zasłużonych marny jego los.
Takie postępowanie to zmarnowana inwestycja. Stąd też mówi się: Mą-
dry władca myśli o tym, a dobry generał wprowadza w czyn. Nie wyko-
nuj ruchu jeśli nic na nim nie zyskasz, nie atakuj; jeśli nie wygrasz, nie
1
Są to 4 z 28 konstelacji starożytnej astronomii chińskiej. Wierzono, iż kiedy
księżyc wejdzie w te konstelacje, na ziemi wieją silne wiatry.
44
rozpoczynaj wojny, jeśli sytuacja nie jest bez wyjścia! Władca nie może
rozpoczynać wojny, tylko dlatego że ktoś go zdenerwuje; generał nie
może atakować, tylko dlatego że go ktoś rozwścieczy. Jeśli jest coś do
zyskania wykonaj ruch; jeśli nie: nie ma po co się pchać. Zdenerwowa-
nie mija, a wściekłość ustaje; nikt nie wróci jednak podbitemu państwu
świetności ani poległym żołnierzom życia. Mądry władca jest ostrożny,
a wyśmienity generał ma się na baczności. Oto sposób na zapewnienie
pokoju w kraju i bezpieczeństwa żołnierzy.
45
XIII
Wywiad
Jeśli wystawimy 100 000 żołnierzy, którzy będą przemierzać bez-
kresne połacie ziemi, koszty poniesione przez obywateli i państwo się-
gną niebotycznych sum1; na froncie i na zapleczu powstanie zamęt
a 700 000 ludzi na skraju wyczerpania będzie się błąkać po drogach2 nie
mając z czego żyć. Wojna może trwać wiele lat, a jedna bitwa może
przesądzić o zwycięstwie. Ten, kto ceni sobie bogactwo ponad rozpo-
znanie wroga, nie postępuje jak człowiek, nie jest wodzem armii, nie
jest sprzymierzeńcem władcy ani też nie ma zielonego pojęcia o tym,
jak należy zwyciężać. Tak więc światły władca i rozsądny generał zaw-
sze wygrywają; osiągają to, czego pospolity człowiek osiągnąć nie po-
trafi a wszystko to dzięki temu, że wiedzą wcześniej. Wiedzy takiej
nie można otrzymać od bogów, nie można jej zdobyć przez obserwację
rzeczywistości, nie można jej też wyczytać z gwiazd. Jedynym sposo-
bem, aby poznać wroga, to zdobyć wiadomości o nim od kogoś innego.
Wyróżniamy pięć rodzajów szpiegów: miejscowi, wtajemniczeni,
nawróceni, martwi oraz żywi. Kiedy wszyscy oni działają jednocześnie,
nikt się niczego nie domyśla oto boski plan, skarb każdego władcy.
Szpiedzy miejscowi rekrutują się spośród autochtonów. Szpiedzy wta-
jemniczeni wywodzą się spośród urzędników wroga. Szpiedzy nawró-
ceni, to tacy, którzy służyli wrogowi, a teraz służą nam. Martwi zaś
mają za zadanie przekazywać fałszywe informacje, aby nasi szpiedzy
zdemaskowali ich w obozie wroga. %7ływi szpiedzy to ci, którzy wracają
z informacjami o wrogu.
Nie ma takiej osoby w armii, która byłaby traktowana z większą tro-
ską nizli szpieg; nie ma nikogo, kto byłby szczodrzej wynagradzany
nizli szpieg; żadne inne działania nie mogą już być owiane większą
tajemnicą niż działania wywiadu. Kto nie jest mędrcem, nie może po-
sługiwać się szpiegami; kto nie posiadł dobrych manier i nie jest otwar-
ty na drugiego człowieka, nie może korzystać z wywiadu; kto nie potrafi
1
Patrz rozdz. II przyp. 1.
2
W oryginale: `eS (dai yu dao lu). Niektórzy tłumaczą: ... będą padać
z wyczerpania na drogach.
46
postępować rozważnie, ten nie dojrzy korzyści w zeznaniach szpiega.
Rozwaga, tylko rozwaga, a szpieg nie będzie bezużyteczny! Jeśli zezna-
nia szpiega nie zostały jeszcze odtajnione, a już ktoś o nich rozpowiada,
zarówno gadułę jak i szpiega należy zabić.
Zanim zaatakujemy armię albo rozpoczniemy oblężenie miasta czy
też podejmiemy próbę zabójstwa, należy wpierw dowiedzieć się: kto
dowodzi, kim są jego przyboczni, adiunkci, strażnicy i podwładni. Tego
nasz szpieg musi się dowiedzieć.
Należy odszukać w swoich szeregach szpiegów wroga, przekonać
ich do siebie i wykorzystać1, udzielić stosownych instrukcji i wysłać
z powrotem do obozu wroga2. W ten sposób pozyskamy szpiega nawró-
conego, działającego na naszą korzyść. Dzięki niemu pozyskamy sobie
szpiegów miejscowych i wtajemniczonych. Dzięki niemu, będzie można
przekazać martwych szpiegów wrogowi. Dzięki niemu, żywi szpiedzy
będą mogli spokojnie czynić swą powinność. Najważniejszym zadaniem
wywiadu jest pozyskanie informacji, a pozyskać ją można najszybciej
od szpiega nawróconego, dlatego też należy go traktować z szacunkiem.
Dawnymi czasy dynastia Yin3 doszła do władzy, za sprawą Yi Zhi,
który był urzędnikiem na dworze dynastii Xia4. Dynastia Zhou5 doszła
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkskarol.keep.pl
|
