Podstrony
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wyobra my sobie skutek ten przez liczby, a eby mo na dóy do
nayostatecznieyszych wniosków. Rzecz jest warta tego, a eby si ni zaj ,
je eli nam mo e wykaza nayg ównieysz przyczyn z ego, które grozi
wszystkim krajom przemys owym ca ey kuli ziemskiey. Ju Anglija przez
swoje gorzkie bole ci uwiadamia inne narody jakie ich niechybnie czekaj .
o to tym jest wi ksze, i temperament mocny zach ca wszystkie narody,
wi cey lub mniey, do wielkiego rozwinienia przemys u; wynikn st d
bardzo przemy lne skutki, je eli przemys nie b dzie cie niony, a w
przypadku przeciwnym, okropne konwulsye. Je eli przedsi biorca,
tworzyciel sztuki materyi, wtenczas, kiedy dzieli mi dzy siebie i swych
wspó braci tworzyciela summ 3o fr. za us ugi p odne, które przy y si
do utworzenia sztuki materyi, jest obowj zany nadto zap aci 6 franków
skarbowemu dozorcy; musi albo zaprzesta wyrabia t matery , albo sztuk
sprzeda za 36 fr.89. Lecz chocia sztuka materyi kosztuje 36 fr., tworzy-
ciele jednak wszyscy razem nie wezm wi cey nad 3o fr., niemog wi c kupi ,
jak cz tey samey sztuki, któr mogli ca pierwey naby ; ten, któryby
kupi jeden okie , nie b dzie móg skonsumowa jak 5/6 okcia i t.d.
Uprawiaj cy zbo e, który op aca dozorcy skarbowemu podatku 6 fr. od
woru wartuj cego 3o fr. za us ugi p odne, obowi zany jest sprzeda swóy wor
za 36 fr. zamiast 3o. Wyp ywa st d e tworzyciele zbo a i tworzyciele
materyi, je eli potrzebuj materyi lub zbo a: nie mog z zyskiem nabyd jak
5/6 cz ci swoich produktów.
Ten skutek maj c mieysce w obudwu produktach, w powszechno ci
mo e mie mi ysce we wszystkich. Mo emy, nie odmieniaj c pytania,
przypu ci , e tworzyciele jakieykolwiek po wi si produkcyi, po-
trzebuj napojów, p odów równikowych, pomieszkania, zabaw,
przedmiotów zbytku lub konieczney potrzeby. I zawsze znayd produkta te
dro szemi, ni s w stanie zap aci dochodom otrzymanym pod ug stopnia
jaki zaymuj mi dzy tworzycielami. Zawsze w tym przypuszczeniu, które
nam s y za przyk ad, szósta cz produktów zostanie niesprzedan .
Prawda e te sze franków wzi te przez poborc , komu si dostaj ; i
e ci, których poborca wyobra a (urz dnicy publiczni, nierze, yj cy z
dochodów gruntowych), mog u tych pieni dzy do nabycia szóstey po-
zosta ey cz ci woru zbo a, lub sztuki materyi, lub innego jakiego produktu.
89
Je eli zmnieyszy w gatunku, to tak, jakby j dro ey przedawa .
31
Tak si rzecz ma istotnie. Lecz takowa konsumpcya odbywa si kosztem
tworzycieli; a poborca albo jego podw adni, je eli konsumuj 1/6 cz
produktów, przymuszaj przez to tworzycieli do ywienia si , odziewania i
utrzymania si z pi ciu szóstych cz ci swych produktów.
Zgodz si na to; lecz razem powiedz , e mo na si utrzyma ka demu
pi ci szóstemi cz ciami tego, co tworzy. Ja si sam na to zgodz , lecz
pytam si tak e, czy tworzyciel mo e wy w przypadku, gdyby miasto 1/6
zapotrzebowano od niego 2/6 albo trzeci cz jego produkcyi? Nie tak
dobrze, ale zawszeby wy . Wi c WPan mniemasz eby wy ! na taki
przypadek pytam si czy by wtenczas gdyby mu zabrano 2/5... potem
3/4...... lecz postrzegam e mi nie odpowiadaj .
Teraz pochlebiam sobie e atwo zrozumie mo na b dzie moje
odpowied na WPana gwa towne zarzuty, równie i na zarzuty Pana de
Sismondi. Je eli do jest tworzy nowe produkta, powiadasz WPan, a eby
je spo , albo zamieni na produkta zbywaj ce, i u atwi tym sposobem
jednym i drugim odbyt, dla czegó ich nie tworz ? mo e brakuje na
kapita ach? i owszem znayduj si w obfitey liczbie: szukaj antrepryz w
których mo naby je by o u z korzy ci ; widocznie e ich nie ma,
powiadasz WPan (str. 499); e wszelkie rodzaje handlu s zawalone
kapita ami i pracownikami, którzy ofiaruj swoje produkta na strat
90
powiada P. de Sismondi .
Nie utrzymuj ja tego, a eby mia o byd rzecz nierozs dn po wi ci si
sztukom u ytecznym; przyznaycie jednak WPanowie, e je eliby
kiedykolwiek tak by o ,skutek nie by by inny jak ten na który si uskar acie.
eby zakupi produkta zbywaj ce, potrzeba tworzy inne produkta: lecz
je eli po enie tworzycieli jest w z ym stanie, je eli rozwin wszy
wszelkie rodki dostateczne do utworzenia wo u, utworz tylko barana, i za
tego barana nie mo na, w zamianie na inny produkt, otrzyma , jak t sam
ilo u yteczno ci, jaka si znayduje w baranie, któ zechce zaj si
tworzeniem na strat ? Ci, którzyby si tak zaj li produkcy , bardzoby na
sprzeda y swych produktów zle wyszli; u yteczno ich produktu
niezwróci aby im nak adów na podj tych; ktokolwiek przez nierozs dek
chcia by utworzy inny produkt zdatny do nabycia pierwszego, musia by
walczy z temi samemi niedogodno ciami; znaydowa by si w tey e samey
nieprzyzwoito ci. Korzy któr by mia ze swego produktu,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkskarol.keep.pl
|
